گزارشی به مردم: شکایت از انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس۷۵۲
اخیرا شکایتی که یکی از اعضای انجمن با ادعای عدم پایبندی انجمن به اهداف خود مطرح کرده بود با قاطعیت از سوی قاضی دادگاه عالی انتاریو رد شد. اینک با فراغ بال بیشتری می‌توان به مردم گزارش داد و موضوع یک پرونده‌ی حقوقی را که دو سال است به انجمن خانواده‌های پرواز تحمیل شده است به تفصیل توضیح داد.
در غیاب رسانه‌های مستقل و همچنین در غیبت رسانه‌هایی که نسبت به جامعه‌ی مدنی ایران احساس مسوولیت کنند این نیز بر دوش ما افتاده است تا در جهت روشن کردن افکار عمومی بکوشیم.
مهرزاد زارعی، یکی از اعضای خانواده‌های پرواز که در سه سال اولِ پس از این فاجعه مدتی عضو این انجمن بود و مدتی نبود و آن‌گاه که عضو هم نبود از حمایت اعضای انجمن در کارزار انفرادی خود برخوردار بود دو سال پیش از طریق وکیل خود از ما تقاضای کمک مالی کرد. از حکم: «او تأکید دارد که انجمن باید حمایت مالی مستقیم به اعضا ارائه دهد و همچنین باید هزینه‌های تلاش‌های او برای اجرای حکمی را که علیه جمهوری اسلامی ایران دریافت کرده است تأمین کند.»
انجمن خانواده‌ها هرگز به هیچ خانواده‌ای کمک مالی نکرده بود بلکه تلاش کرده بود منابع مالی خود را در راه کارزارهای بزرگ‌تر به کار ببندد تا جمهوری اسلامی را نسبت به جنایت مرتکب شده‌اش پاسخگو کند. ما تلاش کردیم موضوع را برای ایشان و وکیل‌شان توضیح بدهیم و تا حد ممکن از روبرو شدن انجمن و یکی از اعضای آن در یک پرونده‌ی حقوقی بپرهیزیم اما تقریبا بلافاصله شکایتی از سوی ایشان علیه انجمن در استان انتاریوی کانادا ثبت شد.
افت و خیز بسیاری در این دو سال با این پرونده همراه بود که علاوه بر بیش از صد هزار دلار هزینه‌ی حقوقی، وقت و انرژی و آرامش خانواده‌های عضو انجمن را از آن‌ها گرفت. افرادی حاضر شدند در کنار ایشان علیه انجمن شهادت بدهند که نام و گفتار آن‌ها در شکایت ثبت شده است و توسط رسانه‌های بی‌طرف قابل بررسی‌ست. همزمان با این شکایت، تلویزیون جمهوری اسلامی هم دست به بدنام‌سازی انجمن زد و کارزاری با همین مضمون در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌شد و ما به دلیل تعهد به محرمانه بودن موضوعات مطرح شده در دادگاه نمی‌توانستیم از خود دفاع کنیم و یا به روشنگری افکار عمومی بپردازیم. فرصت‌هایی که می‌توانست در ضربه زدن به جمهوری اسلامی استفاده شود متاسفانه صرف جلسات طولانی و تهیه‌ی مدارک جهت ارائه به دادگاه شد.
عاقبت در تاریخ ۲۷ نوامبر سال ۲۰۲۴ دادگاه تشکیل جلسه داد و کمتر از یک هفته‌ی بعد یعنی در سوم دسامبر ۲۰۲۴ حکم صادر شد. هفته‌ی گذشته نیز قاضی مهرزاد زارعی را موظف کرد حدودا مبلغ ۶۰ هزار دلار به انجمن بابت جبران هزینه‌های حقوقی بپردازد که ما هنوز درباره‌ی چند و چون اجرای آن تصمیمی نگرفته‌ایم اما در ادامه‌ی این متن فرازهایی از حکم قاضی پاپاجورجیو را می‌آوریم و قضاوت را به شما می‌سپریم:
قاضی درباره‌ی کمک مالی به خانواده‌ها و کارزارهای انجمن چنین می‌نویسد:
«انجمن تصمیم گرفته است که اهداف خود را نه از طریق ارائه‌ی کمک مالی، بلکه از طریق فعالیت‌های زیر دنبال کند:
- کارزاری برای تحت فشار گذاشتن جامعه‌ی بین‌المللی جهت محاکمه‌ی عاملان این جنایت در دیوان بین‌المللی دادگستری، دیوان کیفری بین‌المللی و سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری.
- برگزاری مراسم سالانه‌ی یادبود برای گرامیداشت یاد جانباختگان و درخواست از دولت برای ادامه‌ی پیگیریِ حقیقت.
- برگزاری راهپیمایی‌هایی با حضور هزاران نفر برای مطالبه‌ی اقدامات لازم.
- راه‌اندازی کارزارهای آنلاین و تهیه‌ی گزارش، نوشتن کتاب، تولید فیلم مستند و کمک به ارائه‌ی دادخواست‌های حقوقی.
- همکاری با دیده‌بان حقوق بشر و سازمان ملل متحد.
- انتشار یک گزارش جامع و دقیق درباره‌ی این فاجعه.
- اجرای یک کارزار موفق برای وادار کردن دولت کانادا به اعلام رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد تروریستی.
- راه‌اندازی یک وب‌سایت جامع، شامل صفحاتی اختصاصی برای جانباختگان، که با همکاری خانواده‌های آنان، برای ادای احترام شایسته به عزیزان از دست‌رفته‌شان تهیه شده است.
از نظر من، تصمیمات هیئت مدیره در مورد نحوه‌ی دستیابی انجمن به اهدافش و تصمیم برای عدم ارائه‌ی حمایت مالی مستقیمی که مهرزاد درخواست کرده است، تفسیری منطقی است که در چارچوب قانون داوری تجاری قرار می‌گیرد و شایسته‌ی احترام است.»
قاضی در مورد فعالیت حزبی یا غیرحزبی انجمن در کانادا چنین می‌نویسد:
«اگرچه مطالب مهرزاد به‌طور صریح ادعا می‌کنند که اعضای هیئت‌مدیره دارای جاه‌طلبی‌های سیاسی هستند
«تا در انتخابات فدرال بعدی از حزب لیبرال امتیاز بگیرند یا نامزد سیاسی شوند»، هیچ مدرکی برای تأیید این ادعا وجود ندارد. همچنین، شواهد کافی برای تأیید این ادعای صریح که انجمن به‌طور نادرست از یک حزب خاص در کانادا حمایت کرده است، موجود نیست.»
قاضی در مورد فعالیت حزبی یا غیرحزبی انجمن در جامعه‌ی ایرانیان و برگزاری راهپیمایی‌های جهانی چنین می‌نویسد:
« او (مهرزاد) شکایت می‌کند که انجمن در تظاهرات «شبکه‌ی جهانی» مشارکت داشته است.
این شبکه‌ی جهانی در پی جنبش «زن، زندگی، آزادی» که پس از مرگ مهسا امینی بر اثر ضرب و شتم گشت ارشاد در ایران شکل گرفت، ایجاد شد. هدف این گروه تسهیل سازماندهی تظاهرات جهانی برای اعتراض به نقض حقوق بشر در ایران بود.
انجمن به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی برجسته و معتبر در میان ایرانیان خارج از کشور، به دو دلیل در شکل‌گیری و هدایت این گروه نقش داشت.
نخست، این مشارکت با توجه به توانایی‌ها و ساختار انجمن، به‌عنوان یک وظیفه‌ی اخلاقی دیده می‌شد.
دوم، هم‌افزایی آشکاری بین اهداف اصلی انجمن در زمینه‌ی جستجوی حقیقت و عدالت برای سرنگونی پرواز PS752 و اعتراضات علیه نقض حقوق بشر توسط همان رژیم وجود داشت.
در حالی که انجمن از شبکه‌ی جهانی برای برگزاری تظاهرات متعدد در شهرهای بی‌شمار در سراسر جهان حمایت کرد، این شبکه‌ی جهانی نیز در مناسبت‌های زیادی مانند تجمعات سالگرد پرواز PS752 از اهداف اصلی انجمن پشتیبانی کرد.»
قاضی در مورد تحویل لیست اعضای انجمن به شاکی چنین می‌نویسد:
«انجمن شواهدی ارائه داده است که نشان می‌دهد رژیم ایران خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 را مورد ارعاب و آزار قرار داده است. بسیاری از ایرانیان از اقدامات تلافی‌جویانه‌ی دولت ایران بیم دارند. بنابراین، نگرانی هیئت مدیره درباره‌ی حفظ ناشناس ماندن اعضا در این شرایط، منطقی است. لازم به ذکر است که برخی از شاکیان در شکایت مطرح‌شده توسط مهرزاد هویت خود را آشکار نکرده‌اند. قاضی بلوبابا برای این پرونده دستور مهروموم (sealing order) صادر کرد، زیرا او به این نتیجه رسیده بود که نگرانی‌های مطرح‌شده درباره‌ی انتقام‌گیری جمهوری اسلامی «واقعی و معتبر» هستند.»
قاضی در مورد ادعای حکومتی بودن برخی اعضای انجمن چنین می‌نویسد:
«در مورد ادعای مهرزاد که درخواستش برای گرفتن لیست اعضا به این دلیل بوده که ممکن است برخی از آن‌ها عضو رژیم [جمهوری اسلامی] ایران باشند، هیچ مدرک قابل قبولی وجود ندارد.»
قاضی درباره‌ی استخدام مشاورین توسط انجمن چنین می‌نویسد:
«انجمن توضیح داده است که برای کمک به ارتباط موثر با دولت کانادا، یک شرکت مشاور استخدام کرده است. انجمن بر این باور بود که برای دستیابی به اهداف خود، به کمکی فراتر از آنچه تنها با کمک داوطلبان و اعضای هیئت مدیره ممکن بود، نیاز دارد. با کمک این شرکت، ارتباطات عمیقی با بسیاری از وزارت‌خانه‌های مرتبط و نهادهای بین‌المللی برقرار کرد. همچنین، اعلام کرده است که این شرکت تنها ۵۰ درصد از هزینه‌ی معمول خود را دریافت کرده است. دستاوردهای این همکاری، گواهی بر ارزش این شرکت مشاور است.»
قاضی درباره‌ی مراسم‌های سالگرد و تظاهرات برلین چنین می‌نویسد:
«مهرزاد همچنین نگرانی‌هایی را درباره‌ی هزینه‌های برگزاری مراسم سومین سالگرد سرنگونی پرواز PS752 مطرح کرده است. اگرچه ادعا شده است که این مراسم بیشتر به‌عنوان یک پلتفرم سیاسی عمل کرده تا بستری برای پیگیری عدالت، اما هیچ جزئیاتی برای تایید این ادعا ارائه نشده است. انجمن اعلام کرده است که این مراسم را به این دلیل برگزار کرده که این اولین فرصتی بوده که خانواده‌های جانباختگان پس از دوران کووید می‌توانستند یکدیگر را ملاقات کنند. این مراسم با موفقیت، بسیاری از رهبران برجسته‌ی کشور، از جمله نخست‌وزیر، وزرای کابینه‌ی فدرال و نمایندگان مجلس را گرد هم آورد و توجهات را مجددا به ابعاد این فاجعه جلب کرد.
قابل توجه است که با وجود اشاره به «هزینه‌های کلان»، هیچ اشاره‌ای به هزینه‌ی خاصی که نامناسب یا بیش از حد باشد، نشده است.
مهرزاد همچنین به هزینه‌های مربوط به حضور یکی از مدیران انجمن در تجمع برلین اشاره کرده است، اما همان‌طور که قبلا ذکر شد، این تصمیم در حوزه‌ی اختیارات هیئت مدیره بوده است. مهرزاد هیچ نگرانی مشخصی را درباره‌ی هیچ هزینه‌ای اثبات نکرده است.»
قاضی در نهایت درباره‌ی مسائل مالی انجمن می‌نویسد:
«هیچ مدرک کافی در اختیار من نیست که نشان دهد نگرانی واقعی در مورد استفاده‌ی نادرست از پول‌هایی که انجمن جمع‌آوری کرده است، وجود دارد. مهرزاد موفق نشده است که برای رسیدگی به نگرانی‌های خود در مسیر منطقی گام بردارد.
در مورد نگرانی‌های مربوط به شفافیت، انجمن گزارش‌های سالانه‌ای درباره فعالیت‌های مالی خود ارائه می‌دهد.»
نتیجه‌گیری:
«بنابراین، این درخواست رد می‌شود.»
